ترموکوپل چیست و چه کاربردی دارد؟

ترموکوپل چیست؟

ترموکوپل چیست ؟ یکی از رایجترین ابزار های اندازه گیری ،مخصوصا در دماهای بالا است اساس عملکرد:

اساس عملکرد (Basic Of Operation)

ترموکوپل از دو فلز غیر هم جنس مانند آهن و کنستانتان تشکیل شده است که به صورت الکتریکی

از یک طرف به هم وصل شده اند و در این نقطه اتصال گرم (hot junction)  یا المان جسگر را به وجود

آورده اند. اندازه گیری دما در نقطه اتصال گرم ترموکوپل صورت می گیرد که این نقطه در تماس با فرایند

است.هر چند این نقطه اتصال گرم نامیده می شود ولی ممکن است ترموکوپل برای اندازه گیری دما ها

ی زیر صفر هم استفاده شودو در نقطه اتصال گرم در چنین دمایی قرار داده شود. اعمال حرارت به نقطه

اتصال دو فلز در اتصال گرم باعث ایجاد ولتاژ کوچکی بین دو فلز در طرف دیگر می شود. در این نقطه که

به ترانسمیتر یا ولتمتر وصل می شود اتصال مرجع یا سرد تشکیل می شود.

رابطه بین ولتاژ حاصل و دما خطی نیست . دما فرایند با توجه به مقدار ولتاژ حاصل با خواندن از روی یک

منحنی یا به وسیله جدول های ترموکوپل به دست می ایند.

انواع ترموکوپل

بر اساس ترکیبهای ممکن از فلز ها می توان تعداد بیشماری ترموکوپل ساخت ولی در عمل تعداد ترموکوپل ها

مشخص و محدود است مشخصه لازم برای به کار گیری فلز در ساخت ترموکوپل عبارت انداز:

• نقطه ذوب فلز
• واکنش نسبت به تغییر اتمسفر
• خروجی ترموالکتریکی در ترکیب با دیگر فلزات
• میزان هدایت الکتریکی فلز در مقابل مقاومت الکتریکی آن
• پایداری
• تکرار پذیری
• هزینه
• ساخت و به کار گیری آن

ترموکوپل های استاندارد

• نوع E : کرومل و کنستانتان
• نوع J : آهن و کنستانتان
• نوع T : مس و کنستانتان
• نوغ k : کرومل و الومل
• نوع N : نیکروسیل و نیسیل
• نوع S وR ،B :پلاتین و رودیوم

ترموکوپل چیست

نوع E

ترموکوپل های نوع E عمومیت بیشتری دارند زیرا دارای بزرگترین خروجی ولتاژهستند و می توانند در محدوده

وسیع دمایی استفاده شوند.ویژگی دیگر این نوع ، غیر مغناطیسی بودن فلز های به کار رفته در ان است

نوع J

ترموکوپل های نوع J اولین ترموکوپل هایی هستند که در محدوده وسیع دمایی استفاده می شوند مواد به کار

رفته در آنها سخت و نیرومند است ولی از آنجا که آهن به خصوص در دما های بالا با مشکل اکسید شدن مواجه

است و ممکن است به طور دائمی از وضعیت کالیبره خارج شوند ترموکوپل های نوع J در دمای بالاتر ۷۶۰ سانتی

گراد استفاده نمی شوند .

نوع T

ترموکوپل های نوع T عموما در دما های خیلی پایین استفاده می شوند و در برابر رطوبت بسیار بالای محیط مقاوم هستند

نوع K

ترموکوپل های نوع K معمولا برای کاربرد هایی که دمای بالایی دارند استفاده می شوند این ترموکوپل ها ارزان هستند

و محدوده دمایی وسیعی را می پوشانند . ترموکوپل های نوع K رایجترین نوع ترموکوپل در محیط های صنعتی هستند

به عنوان یک قاعده کلی همیشه از ترموکوپل  نوع K استفاده می شود

نوع N

ترموکوپل های نوع N دارای پایداری و مقاومت بالا در برابر اکسید شدن در دماهای بالا هستند این نوع ترموکوپل برای اندازه

گیری دما های بالا بدون صرف هزینه لازم برای ترموکوپل های نوع S،R یا B و از طرفی داشتن حساسیت بیشتر مفید است

ترموکوپل نوع N را میتوان توسعه یافته نوع K دانست که در حال عمومیت یافتن است

نوع R،SیاB

ترموکوپل های نوع R.Sیا B برای اندازه گیری دما های خیلی بالا مفید هستند این ترموکوپل ها از آلیاژ پلاتین و رودیوم

ساخته می شوند و تفاوت این سه نوع در میزان پلاتین آنهاست همچنین این ترموکوپل ها حساسیت پایینی دارند و

چون از الیاژ پلاتین ساخته می شوند تفاوت این سه نوع در میزان پلاتین آنها است همچنین این ترموکوپل ها حساسیت

پایینی دارند و چون از الیاژ پلاتین ساخته می شوند گران قیمت هستند. به دلیل حساسیت پایین و قیمت بالا از این نوع

ترموکوپل فقط در دما های بالا که ترموکوپل های دیگری به درستی کار نمی کنند استفاده می شود. ترموکوپل های S.R

در دما های ۱۶۰۰ درجه سانتی گراد راه اندازی می شوندو ترموکوپل نوع B در دمای ۱۸۰۰ درجه راه اندازی می شود

شرکت مبین پرداز سپهر آذر (مَپسا کنترل)